تکوین آزمایش پارسه

نگهداری مواد در برابر عوامل فسادزا، در طول تاریخ، اهمیت بسیار بالایی داشته است. در صورتی که غذا، دارو، مواد آلی و سایر محصولاتی که حساس به اکسیژن، رطوبت و دما هستند، به درستی نگهداری نشوند، کیفیت و خواص آن‌ها ممکن است تغییر کند یا حتی کاملاً از بین برود. این چالش در طول زمان یکی از چالش‌های بشریت بوده است و باعث شکل‌گیری روش‌های مختلف و کارآمدتر شده است.

روش فریز درایر یکی از روش‌های توسعه یافته برای مقابله با چالش‌های نگهداری مواد در برابر عوامل فسادزا است. این روش با کاهش رطوبت مواد به حداقل و انجماد آن‌ها، تغییرات شیمیایی و زیستی را به حداقل می‌رساند و خواص و کیفیت مواد را حفظ می‌کند. علاوه بر این، این روش امکان نگهداری طولانی مدت بدون افت کیفیت را فراهم می‌سازد. در این مطلب، با ما همراه باشید تا با این روش شگفت‌انگیز بیشتر آشنا شوید.

فریز درایر چیست؟

فریز درایر، یا به عبارت دیگر خشک‌کن انجمادی، یک دستگاه است که برای خشک کردن مواد استفاده می‌شود. فریز درایر با کمک فرآیندی به نام لیوفیلیزاسیون کار می‌کند. این روش به منظور افزایش ماندگاری  موادی که حساس به رطوبت هستند، مانند موادغذایی، دارویی و مواد بیولوژیکی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فریز درایرها در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، در صنایع داروسازی برای تولید داروها، صنایع غذایی برای حفظ مواد غذایی و تولید غذاهای خشک، و صنایع بیولوژیکی برای حفظ نمونه‌های بیولوژیکی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها.

دستگاه فریز درایر چگونه کار می‌کند؟

۱_ مرحله انجماد: مواد به شکل محلول، مایع یا جامد و در دمای زیر دمای انجماد آب (-18 درجه سانتیگراد) قرار داده می‌شوند. این دما موجب تشکیل یخ در ساختار مواد و انجماد آن‌ها می‌شود.

2. خشک کردن اولیه: در این مرحله، ذرات آب به صورت مستقیم از حالت جامد به گاز یا همان بخار آب تبدیل می‌شوند. این فرآیند با کمک تصعید انجام می‌شود به طوری که فشار داخل دستگاه کاهش پیدا می‌کند تا با اندکی افزایش دما بخار آب تشکیل شود و بتواند از محیط خارج شود. در این فرآیند بخش نسبتا زیادی از رطوبت ماده گرفته می‌شود.

3. خشک کردن ثانویه: رطوبتی که از مرحله قبل باقی‌مانده است در این مرحله باید حذف شود تا ماده کامل خشک شود. با تغییر دما و فشار در طی یک فرایند نسبتا طولانی این مرحله انجام می‌شود. نهایتاً مواد خشک شده برای ورود به بازار باید دورن بسته‌بندی‌های مخصوص قرار داده شوند تا طول عمر بیشتری داشته باشند.

نکته بعدی این است که دستگاه فریز درایر دارای یک فرآیند پیشرفته و حساس است که به تجهیزات خاصی مثل واحدهای منجمدکننده، پمپ‌های خلاء و سیستم کنترل دما و فشار و... نیاز دارد. از طرفی، نظارت بر ترکیبات مواد و شرایط فرآیند خیلی مهم است تا خواص و کیفیت مواد در سطح بالا حفظ شود.

مزایا و معایب فریز درایر

دستگاه فریز درایر (خشک کن انجمادی)  مزایا و معایب متعددی دارد. آگاهی از این موارد به شما کمک زیادی می‌کند. در ادامه به بررسی چ مزایا و معایب این روش می‌پردازیم:

مزایای فریز درایر :

۱_ حفظ کیفیت: دستگاه فریز درایر موجب حفظ خواص و کیفیت مواد دارویی، غذایی و سایر محصولات می‌شود. این فرآیند، با به حداقل رساندن رطوبت مواد، از تغییرات شیمیایی_زیستی جلوگیری و عناصر مغذی، عطر، طعم و ویژگی‌های اصلی مواد را حفظ می‌کند.

۲_ افزایش طول عمر مواد: موادی که با دستگاه فریز درایر خشک می‌شوند معمولاً دارای طول عمر ماندگاری خیلی بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارند. یعنی می‌توان برای مدت زمان طولانی‌تری آنها را نگه داشت بدون این ‌که از بین بروند.

۳_ کاهش وزن و حمل‌ونقل آسان: بعد از خشک کردن انجمادی مواد، آب به‌صورت بخار تبخیر می‌شود و مواد خشک و سبک می‌شوند. این مراحل موجب کاهش وزن و حجم مواد می‌شود، که حمل و نقل و ذخیره‌سازی آن را ساده‌تر می‌کند.

۴_ توانایی ری‌هیدراتاسیون و تازه‌سازی: محصولاتی که با کمک فریز درایر و خشک می‌شوند اگر در کنار آب قرار بگیرند با جذب مجدد آب حالت تازه و نرم پیدا می‌کنند. این قابلیت برای افرادی که به مواد تازه دسترسی ندارند خیلی خوب است.

معایب فریز درایر :

۱_ هزینه اولیه بالا: استفاده از فریز درایر نیازمند تجهیزات و فضای مخصوص است تا قابلیت کنترل دقیق دما و فشار و انجماد مواد را داشته باشد. این تجهیزات هزینه اولیه و جانبی نسبتا بالایی دارند که می‌تواند برای مصارف خانگی به صرفه نباشد. در ابعاد صنعتی با گذشت زمان این هزینه با سود بالا جبران خواهد شد.

۲_ نیاز به زمان بیشتر: مراحل فریز درایر اندکی زمان‌بر است. انجام این فرآیند نسبت به برخی روش‌های دیگر به علت نیاز به انجماد و خشک کردن کامل زمان بیشتری می‌خواهد. این ممکن است برای بعضی از محصولاتی که به زمان حساس هستند، مثل موادآلی و داروها، مشکلات ایجاد کند.

۳_ حساسیت به رطوبت: مواد خشک شده با فریز درایر دربرابر رطوبت حساس هستند. در واقع با رسیدن آب به آن نمی‌توان برای مدت طولانی نگه‌شان داشت. برای افزایش ماندگاری محصولات به بسته‌بندی مناسب نیاز هست.

نکته پایانی

ما سعی کردیم در این مطلب شما را با دستگاه فریز درایر و خشک کردن انجمادی آشنا کنیم. اگر شما هم به فکر تهیه  فریز درایر یا آشنایی بیشتر با خصوصیات و انواع آن هستید می‌توانید با مراجعه به مطلب فریز درایر علاوه بر یافتن پاسخ پرسش‌های خود، با کارشناسان مجرب این حوزه ارتباط بگیرید.